7 czerwca 2025 roku przypada setna rocznica odsłonięcia w Ostrzeszowie pomnika poległych powstańców wielkopolskich, którego to aktu dokonał generał broni Józef Haller. Monument, wzniesiony z inicjatywy Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół", został ufundowany przez społeczeństwo miasta i stanowi jeden z najpiękniejszych pomników cmentarnych w Wielkopolsce. Z tej okazji Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Ostrzeszowskiej i Zespół Szkół nr 1 zapraszają 6 czerwca na MARSZ PAMIĘCI z okazji 100 rocznicy odsłonięcia Pomnika Powstańców Wielkopolskich na ostrzeszowskim cmentarzu (program poniżej).
Pomnik, usytuowany w centralnej części katolickiego cmentarza, upamiętnia bohaterstwo powstańców, którzy w latach 1918-1919 podjęli walkę o niepodległość i odzyskanie ziem zachodnich. Forma architektoniczna monumentu, jego zwężający się ku górze obelisk oraz symbolika powstańczego zrywu przypominają o nieugiętości Polaków wobec ponad stuletniej germanizacji.
Monument wzniesiono na podwyższeniu, a do jego podstawy prowadzi sześć szerokich betonowych stopni. Sam obelisk wykonano z cegły i pokryto tynkiem z drobnego lastryko, a całość otoczona jest betonowym parkanem z ażurowym metalowym płotkiem.
Jego uroczyste odsłonięcie i poświęcenie miało miejsce 7 czerwca 1925 roku, a aktu tego dokonał generał broni Józef Haller.
Uroczystości związane z odsłonięciem pomnika odbyły się w atmosferze wielkiego patriotyzmu i wzruszenia. 7 czerwca 1925 roku Ostrzeszów ponownie znalazł się w centrum wydarzeń historycznych, goszcząc generała Józefa Hallera, bohatera narodowego i cenionego dowódcę. Obchody rozpoczęto uroczystą mszą polową, odprawioną w ogrodach przy Kościele św. Anny, w której uczestniczyły liczne organizacje społeczne, patriotyczne oraz młodzież szkolna. Po nabożeństwie miało miejsce dekorowanie sztandaru Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" oraz uroczysta przysięga ochotników i żołnierzy.
Następnie uczestnicy udali się na cmentarz, gdzie licznie zgromadzeni mieszkańcy, strzelcy, powstańcy wielkopolscy oraz uczniowie gimnazjum utworzyli honorowy szpaler prowadzący do pomnika. Wzruszające przemówienie wygłosił naczelnik okręgowy, druh A. W. Wodniakowski, przypominając o poświęceniu i odwadze poległych powstańców. W kulminacyjnym momencie generał Haller uroczyście odsłonił pomnik, czemu towarzyszyły salwy honorowe. Wydarzenie uświetniły patriotyczne pieśni w wykonaniu męskiego chóru seminarium nauczycielskiego.
Po zakończeniu uroczystości uczestnicy udali się przed budynek Banku Ludowego, gdzie generał Haller odsłonił tablicę pamiątkową upamiętniającą działalność miejscowej Rady Ludowej. Kolejnym punktem obchodów było oficjalne powitanie generała na ostrzeszowskim rynku przez burmistrza Seydaka oraz defilada wojskowa, która stała się manifestacją jedności i siły odrodzonej Polski.
(fot. za Przewodnik Katolicki: pismo ilustrowane dla Rodzin katolickich
z dodatkami "Opiekun Dziatek", "Gospodarstwo", "Moja bibljoteka" 1925.07.19 R.31 Nr29)
fot. ze zbiorów Muzeum Regionalnego
(https://dziejeostrzeszowa.pl/c46fbe09/zdjecie/7263/)
fot: Muzeum Regionalne im. Wł. Golusa - Kultura - Urząd Miasta i Gminy Ostrzeszów
Do wybuchu II wojny światowej opiekę nad pomnikiem sprawowało Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół". Pomnik wciąż pozostaje ważnym symbolem pamięci narodowej i miejscem uroczystości patriotycznych, przypominając kolejnym pokoleniom o poświęceniu bohaterów walk o niepodległość Polski.
Setna rocznica odsłonięcia pomnika stanowi doskonałą okazję do refleksji nad historią oraz ponownego oddania hołdu tym, którzy walczyli o wolność i suwerenność naszego kraju. Wydarzenia sprzed stu lat pokazują, że patriotyzm, determinacja i jedność narodowa były kluczowe dla odzyskania niepodległości. Dziś, pomnik powstańców wielkopolskich w Ostrzeszowie pozostaje nie tylko miejscem pamięci, ale także symbolem niezłomnej walki o wolność i polskość.
Jerzy Krzywaźnia
Rojów, 30 marca 2025
szkicehistoryczne.blogspot.com
źródła:
1. Gazeta Ostrzeszowska: urzędowy organ Magistratu i Urzędu Policyjnego w Ostrzeszowie, z bezpłatnym dodatkiem "Orędownik Ostrzeszowski" nr 46 (1925.06.10 R.39) i nr 47 (1925.06.13)
2. Władysław Graf, Ostrzeszów: pomnik powstańców wielkopolskich - Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa
3. Archiwalne fotografie pomnika i gen. Hallera: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Ostrzeszów dnia 9. 6. 1925.
Nie przeminęło jeszcze wrażenie jakie wywarł na wszystkich przyjazd Prezydenta Wojciechowskiego jak już mury miasta naszego witały nowego dostojnika w osobie p. Generała Hallera. Ten skromny, a zasłużony Żołnierz przyjechał oddać ostatni hołd i cześć, poległym w obronie rubieży zachodnich granic naszej Ojczyzny. Ujrzeliśmy Go podczas mszy polowej, która odbyła się na ogródkach przy Kościele św. Anny. Tu przybyły wszystkie Towarzystwa i młodzież szkolna, by modlitwą tą rozpocząć ten dzień odsłonięcia i poświęcenia Pomnika dla Poległych w 1918/19 roku. Skąpe strumienie światła dziennego jakie słońce rzucało na miasto zdawało się wlewały nowe siły w ludzi a rozpogadzając ich twarze unosiły od nich troski życia codziennego. Tuż za miastem, gdzie wysoki mur kamienny zatoczył nierówny kwadrat panował głęboki spokój. Szum i łoskot wozów dochodzący z ulicy dziwnie odbijały się od tej martwej ciszy. Słońce, które stopniowo wzbiło się wysoko nad miastem przeglądało się teraz, jak w lustrze w gładkiej powierzchni słupów granicznych stojących tu jak straż niema lub symbol zwycięstwa nieznanych bohaterów. Kto je tu postawił? I jaką rolę pełnią te dwa głazy, tak swoim wyglądem przypominające nam niedawna niewolę.
Na to pytanie odpowie nam jedno spojrzenie rzucone na te kilkanaście mogił i ten pomnik wzniesiony dla zmarłych za Ojczyznę - braci. Gdy się tak wzrok utkwi w tę masę cegły i wapna, ma się wrażenie, że w tym kolosie połączyły się w uścisku bratnim dusze, których ciała spoczywają dookoła pod skąpo usypanymi, kopcami. Zebrano je tu, w dowód szacunku i pieczy ludzi, o swoich obrońcach, które śmierć hojną ręką po całej Polsce rozrzuciła…
Ostrzeszów, dnia 12. 6. 1925. Przyjazd Generała Hallera. Dokończenie.
Dominus vobiscum", brzmią słowa kapłana w kościele św. Anny i cicho przygrywa orkiestra wojskowa, czasem huk strzału z moździerza przerwie skupienie modlących się, w chwili podniesienia i znowu spokój panuje dokoła. Po nabożeństwie odbyła się dekoracja sztandaru sokolego, po którym składały przysięgę wojska i oddziału ochotnicze tutejszego odcinka. Poczem wszystkie towarzystwa udały się na cmentarz, gdzie miało odbyć się odsłonięcie pomnika przez p. generała Hallera, poświęcenie przez ks. Radce Perlińskiego i dekoracja grobów Poległych oraz wręczenie odznak powstańczych przez p. Pułkownika Thiela ich rodzinom. Zaroiło się na cmentarzu. Ludność miasta i okolic otoczyła tłumnie pomnik w oczekiwaniu towarzystw i p. generała Hallera. Strzelcy, powstańcy i hufiec gimnazjalny, utworzyli szpaler wzdłuż drogi przy pomniku, a sokoli ustawili się półkolem dookoła pomnika pilnując porządku. Po dłuższej chwili oczekiwania orkiestra wojskowa, a za nią wszystkie towarzystwa przybyły na cmentarz, ustawiając się na wyznaczonych miejscach. Donośny rozkaz naczelnika strzelców: Baczność! Na ramię broń! Prezentuj broń! I prężą się tężeją szeregi, hołd składają ukochanemu Wodzowi wojsk polskich, z którym niejeden dzielił zapał i bohaterskie wysiłki powstania wielkopolskiego oraz dolę i niedolę na froncie. Jasnym blaskiem świecą oczy wszystkim, gorąco płoną serca wyrywając się żywiołowo ku temu, który jest wcieleniem pracy i marzeń żołnierza, uosobieniem siły i potęgi zmartwychwstałej Ojczyzny.
Naczelnik Okręgowy druh A. W. Wodniakowski miał bardzo wzruszające przemówienie na cześć poległych, po którym to przemówieniu została zerwana zasłona przez p. generała Hallera, odkrywając pomnik, a towarzyszący mu huk wystrzału z moździerza długo jeszcze brzmiał na tem miejscu wiecznego odpoczynku. Podczas uroczystości śpiewał chór męski tutejszego seminarium nauczycielskiego.
Następnie mówił p. generał Haller i po wykonaniu reszty ceremonii na cmentarzu wszystkie towarzystwa, udały się przed dom Banku Ludowego, w którym się zebrała Rada Ludowa, gdzie nastąpiło odsłonięcie tablicy pamiątkowej przez b. prezesa Rady Ludowej p. Wężyka. Stąd p. generał Haller w towarzystwie p. Starosty Sicińskiego, p. pułkownika Thiela i swego adiutanta udał się przed ratusz, gdzie został przywitany przez p. Burmistrza Seydaka. Po przedstawieniu panu generałowi przedstawicieli korporacji miejskich, odbyła się na rynku defilada towarzystw wojskowo-wychowawczych. Piękna myśl nadania uroczystości odsłonięcia pomnika charakteru radosnej manifestacji naszej siły życiowej, znalazła w tym dniu urzeczywistnienie. Składnie dziarsko przechodziły jedno towarzystwo za drugim przed p. generałem Hallerem, który przyjmował defiladę przed ratuszem w towarzystwie władz miejscowych i grona przyjezdnych oficerów.
Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Ostrzeszowskiej i Zespół Szkół nr 1 zapraszają na MARSZ PAMIĘCI z okazji 100 rocznicy odsłonięcia Pomnika Powstańców Wielkopolskich na ostrzeszowskim cmentarzu.
Spotkanie rozpocznie się 6 czerwca 2025 roku o godzinie 11.00 na rynku w Ostrzeszowie.
Program uroczystości:
– spotkanie na rynku w Ostrzeszowie,
– okolicznościowe przemówienia,
– złożenie kwiatów pod tablicą generała Hallera,
– przemarsz na cmentarz parafialny, podczas przemarszu złożenie okolicznościowych wiązanek i zniczy pod tablicami pamięci,
– odśpiewanie hymnu państwowego Rzeczypospolitej Polskiej pod obeliskiem ku czci Powstańców Wielkopolskich,
– program artystyczny,– okolicznościowe przemówienia,
– złożenie wiązanek i zapalenie zniczy,
– zakończenie Marszu Pamięci,
– złożenie wiązanki kwiatów przy tablicy generała Stanisława Thiela w Parku Kosynierów.
0
0
0
0
0
0
Brak komentarza, Twój może być pierwszy.
Dodaj komentarz